وزیر خارجه کشورمان روز جمعه به دعوت رسمی « وانگ‌یی» همتای چینی خود برای سفری دو روزه وارد پکن شد؛ او قرار است طی این سفر با وزیر خارجه چین و دبیرکل جدید سازمان همکاری شانگهای دیدار و رایزنی کند.
سعیده سادات فهری: سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان روز جمعه راهی پکن شد تا درباره دستورکارهای مهمی که بین ایران و چین مطرح است، رایزنی و گفت‌وگو کند. عراقچی در بدو ورود به پکن هدف اصلی این سفر را انجام رایزنی و مشورت در حوزه روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی با مقامات کشور چین عنوان کرد.
همچنین رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به اینکه امروز شرایط حساس است، در منطقه شاهد التهاباتی هستیم و در سطح بین‌الملل نیز مسائل مختلفی وجود دارد، تاکید کرد: «در سال جدید میلادی بحث هسته‌ای نیز با یک وضعیتی مواجه می‌شود که نیازمند آن است که مشورت‌های بیشتری با مقامات چین در این ارتباط داشته باشیم.» به نظر می‌رسد این صحبت‌های عراقچی معطوف به آغاز به کار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا از تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۲۴ است.
ترامپ وعده داده که فشار حداکثری علیه ایران را با شدت بیشتری
از سر می‌گیرد. در این بین مهمترین نگرانی ایران، فروش نفت به چین است.
زیرا در دوره جو بایدن تهران می‌توانست با قیمت ارزانتر نفتش را به چین
بفروشد. اما امروز ممکن است ترامپ با هدف آنکه ایران را پای میز مذاکره
بکشاند همه راه‌های تنفس اقتصاد کشور را ببندد.
از دیگر سو، در منطقه نیز شاهد وضعیت باثباتی نیستیم؛ جنگ
اسرائیل و حماس هنوز پایان نیافته، سرنوشت آتش‌بس بین حزب‌الله لبنان و
رژیم صهیونیستی مشخص نیست و در سوریه نیز بشار اسد سقوط کرد. همزمان مسائل
دو جانبه بین تهران و پکن که متاثر از مسائل منطقه و بین‌الملل است در این
سفر محل بحث خواهد بود؛ از جمله دستورکارهای مهم در این راستا سند
همکاری‌های جامع ۲۵ ساله بین دو کشور است که تا امروز پیشرفت محسوسی نداشته
است.
در رابطه با مهمترین اهداف سفر وزیر خارجه به پکن گفت‌وگویی
با محمدجواد قهرمانی، پژوهشگر مسائل چین انجام دادیم. قهرمانی درخصوص
مهمترین دستورکارها گفت:« این سفر در چارچوب وضعیت پیچیده منطقه وشرایط خاص
بین المللی به وقوع می پیوندد. بر همین اساس، بررسی وضعیت کنونی و مخاطرات
ناشی از آن یکی از محورهای مهم دیدار خواهد بود. در ارتباط با پرونده هسته
ای به نظر می رسد پیشنهاد چینی ها این باشد که تهران مسیر مذاکره و گفتگو
را دنبال کند و از اقدامی که می تواند به تشدید بحران بینجامد خودداری کند.
به عبارتی از آنجا که پکن حفظ ثبات در خاورمیانه را یکی از
اهداف مهم خود می داند نمی خواهد شرایط از کنترل خارج شود. علاوه بر این،
اگرچه دو طرف بر سر روابط دوجانبه نیز بحث خواهند کرد اما موضوع مهم این
است که در حال حاضر شرایط خطیر منطقه بر هر چیزی سایه افکنده است.
البته چینی ها ممکن است بخواهند مخاطرات موجود را نیز به
ایران یادآور شوند یا پیامی در این خصوص انتقال دهند. با این حال، علی رغم
آنکه تصمیم گیران کشور نباید از ظرفیت احتمالی پکن برای اثرگذاری بر
ملاحظات کشورهای غربی غافل باشند؛ اما باید نسبت به رویکرد چین کاملاً واقع
بین بود.
به عنوان مثال، با وجود آنکه پیش از شروع جنگ اوکراین، چین و
روسیه بر مشارکت بدون محدودیت تأکید کردند اما چین هیچگاه در جنگ اوکراین
در حمایت از روسیه مداخله نظامی نکرد.»
این کارشناس درباره تاثیر روی کار آمدن ترامپ، نگرانی ایران
از فشار حداکثری و تاثیر آن روی صادرات نفت توضیح داد:« قطعاً یکی از
اهرمهایی که دونالد ترامپ می تواند از طریق آن بر تهران فشار وارد کند فشار
بر فروش نفت ایران به شرکت های چینی است، موضوعی که از قبل یکی از نقاط
انتقادی ترامپ نسبت به دولت جو بایدن بود. حتی طبق گزارش هایی که تاکنون
منتشر شده اند خرید نفت شرکتهای چینی از ایران کاسته شده است. به عبارتی،
پیش از آنکه ترامپ وارد کاخ سفید شود این شرکتها خود به استقبال این سیاست
احتمالی ترامپ رفته اند.»
قهرمانی در پاسخ به این پرسش که آیا در این سفر قرار است در
رابطه با بحث سند همکاری جامع ۲۵ ساله نیز رایزنی یا اقدامی صورت بگیرد،
تشریح کرد:« به طورکلی چارچوب همکاری ۲۵ ساله طی سالهای اخیر موجی از
انتظارات را در خصوص توسعه روابط دو کشور ایجاد کرد اما در عمل موانع مهمی
بر سر راه آن وجود دارد که یکی از مهمترین آنها عامل تحریم ها است.
اگرچه ممکن است این موضوع و به طور کلی توسعه روابط دو جانبه
در دستورکار سفر وزیر خارجه باشد اما به نظر می رسد تا زمانی که موانع
پیشینی وجود دارند نمی توان انتظار زیادی در این خصوص داشت. علاوه بر این،
در حال حاضر سایه سنگین تحولات منطقه ای و بین المللی هاله ای از ابهام را
به وجود آورده که سبب می شود موضوعات دیگر از جمله ممانعت از تشدید تنشها
احتمالا بیشتر محور دیدارها باشد.»
در نهایت این کارشناس در خصوص اینکه چرا چین با وجود داشتن
منافع بسیار در منطقه، در رابطه با تحولات یک سال اخیر ورود و دخالت جدی
نداشت، گفت:« سیاست چین از همان آغاز جنگ غزه از منطق خاصی پیروی می کرد.
پکن رویکردی انتقادی نسبت به اقدامات اسرائیل در پیش گرفت و در عین حال
تلاش می کرد وضعیت موجود در خاورمیانه را نتیجه سیاست های آمریکا قلمداد
کند.
انتقاد از اسرائیل به پکن فرصت کسب اعتماد بیشتر از سوی
کشورهای مسلمان به ویژه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و در نتیجه همراهی
احتمالی آنها با منافع محوری چین و تبدیل پکن به یک شریک قابل اتکاء برای
آنها را فراهم می کند. از سوی دیگر، انتقاد از سیاست های آمریکا فضایی را
برای مشروعیت زدایی تدریجی از نظم آمریکا-محور برای این کشور بوجود می
آورد. اما این تلاش برای مشروعیت زدایی هیچگاه به معنای حرکت به سمت موازنه
سخت نبوده است. بنابراین، پکن هیچ الزامی برای مداخله در خاورمیانه که به
مواجهه با آمریکا بینجامد را در راستای منافع خود تلقی نخواهد کرد.»
منبع خبر :
https://donya-e-eqtesad.com/